ت تعریف قرارداد : قراردادهای اداری ، قراردادی که یکی از سازمانها اداری از یکسو با هر یک از شخاص حقیقی یا حقوقی از سوی دیگر با هدف انجام عملی یا ارائه خدماتی خاص در جهت منافع عمومی منعقد می شود.
مقایسه قراردادهای خصوصی و اداری :
تعریف پیمان :
- مجموعه اسناد و مدارک غیر قابل تفکیک است که برای انجام کار یا خدمات بین دو طرف مبادله می‌شود.
- توافق مستند قانونی است برای تهیه کالا، اجرای عملیات یا ارائه خدمات.
- منظور از پیمان عبارت از تعهداتی است که طرفین قرارداد طبق اسناد و مدارک پیمان، جهت اجرای وظایف، مسئولیتها و تعهدات نسبت به یکدیگر به عهده می‌گیرند و این به مثابه موافقتنامه بین طرفین محسوب می‌شود.
انواع قرارداد ها ی پیمانکاری و مشخصات آن
- انتخاب مناسب روش اجرای پروژه، می تواند هزینه های پروژه را بطور متوسط تا ۵ درصد کاهش دهد.همچنین انتخاب مناسب روش اجرای پروژه، می تواند زمان اجرای پروژه را تا ۳۰ درصد کاهش دهد.
هر پروژه دارای خصوصیات و نیازهای منحصر به فردی است و برای اینکه پروژه موفق باشد، باید در انتخاب روش اجرای آن علاوه بر مسائل فنی، نیازهای کارفرما و پیمانکار نیز در نظر گرفته شود. انواع قرارداد های پیمانکاری بر اساس آنچه که در کشور ما رواج دارد به دسته های اصلی زیر تقسیم می گردد:خود اجرا (امانی) In – Houseمتعارف (سه عاملی) Design – Bid – Buildمدیریت اجرا (چهار عاملی) Construction Management
طرح و ساخت (دو عاملی) Design – Build Turnkey
ساخت، بهره برداری و انتقال Build, Operate & Transfer
روش طراحی،تدارک، ساخت Engineering, Procurement, Construction (EPC)
روش خود اجرا (In – House )
- در این روش کارفرما بوسیله امکانات خود، تکنولوژی، روشها و سایر عوامل مورد نیاز تحقق طرح (جمع آوری اطلاعات، طراحی، تدارکات، ساخت) را تامین می نماید
- استفاده از امکانات سازمانی نظیر پرسنل / ماشین الات / تجهیزات برای اجرای پروژه و مدیریت آن
- مسولیت کل پروژه با سازمان مجری میباشد و مناسب برای پروژه های کوچک
روش متعارف سه عاملی( یا طراحی – مناقصه – ساختDesign – Bid – Build )
- در این روش کارفرما از طریق قراردادهای جداگانه با طراح یا مشاور و سازنده یا پیمانکار، پروژه را به اجرا در می آورد.
- در این روش ابتدا طراحی کامل شده و سپس از طریق مناقصه به یک یا چند شرکت پیمانکاری واگذار می گردد.
- در این روش مسئولیت هماهنگی و ریسک عدم هماهنگی بین طراحی و ساخت و راه اندازی پروژه به عهده کارفرما می باشد.
- کارفرما در راس امور می باشد
نکات مهم این روش :
- فرد و یا مجموعه خاصی مسولیت کل پروژه بر عهده ندارد
- مشاور در مباحث برنامه ریزی مالی و اجرا نقشی ندارد.
- کارفرما به تنهائی نمی تواند هماهنگیهای لازم را بین مشاوران و پیمانکاران بر قرار نماید.
- شروع عملیات ساخت به بخش طراحی بستگی دارد که باعث طولانی شدن زمان پروژه می شود.
- اکثرا مسائل اجرائی در طرح به خوبی دیده نمی شود.
- اصلاح و بازنگری مستلزم وقت و هزینه زیاد می شود.روش مدیریت اجرا (چهار عاملی)
- هدف عمده در این روش به کارگیری مهارتهای فنون و دانش مدیریت پروژه جهت استفاده بهینه از منابع به نحوی که خواستهای کارفرما از نظر عملکرد زمان-هزینه-کیفیت و بهره برداری تامین شود.
- این روش اجرا نوعی از سیستم متعارف (سه عاملی) می باشد که در آن کارفرما سازمان خارجی دیگری را جهت مدیریت پروژه به کار می گیرد.
- وظیفه این نهاد مدیریت و کنترل پروژه و هماهنگی بین طرح و ساخت می باشد.
- استفاده از این نهاد سبب کاهش مسئولیت و ریسک کارفرما می گردد
روش طرح و ساخت (دو عاملی)
- در این روش کارفرما از طریق یک قرارداد واحد با طراح – سازنده، خدمات طراحی و ساخت پروژه را تحصیل مینماید.
- مسئولیت و ریسک کارفرما در این روش به حداقل می رسد و سازمان طراح – سازنده مسئولیت تمامی خدمات طراحی، تدارکات و ساخت پروژه را به عهده می گیرد.
- در این سیستم امکان انجام طرح و ساخت سریع به حداکثر می رسد.
- ریسک کارفرما در راه اندازی پروژه محدود به مسئولیتی است که در مرحله مناقصه گذاری و یا مذاکره برای واگذاری قرار داد طرح و ساخت توسط کارفرما تولید شده است.
- در گیری کارفرما با فرایند طراحی و ساخت در حداقل ممکن است و نقش کارفرما عمدتا مدیریت قرارداد و یا تائید مراحل اجرا می باشد.
- این سیستم کاهش هزینه به همراه خواهد داشت.
- صرف زمان زیاد در انتخاب پیمانکار طرح وساخت وصرف زمان زیاد از طرف پیمانکار جهت اطمینان از قیمت و سود
روش ساخت، بهره برداری و انتقال (BOT)
در این روش تمامی خدمات طراحی، تدارک، ساخت، تامین مالی و بهره برداری از پروژه را یک واحد (معمولا پیمانکار ) تامین می نماید.این روش اجرا از روشهای جدید در واگذاری پیمان می باشد و برای اولین بار درقراردادساخت یک نیروگاه در کشور ترکیه از سوی دولت ترکیه مورد استفاده قرار گرفت.
– این روش عمدتا برای اجرای پروژه های بزرگ عمرانی و زیر بنایی بکار گرفته می شود.
– سازمان سازنده، بهره برداری از پروژه را تا زمانی معین به عهده دارد.
– این مدت طبق قرار داد مالی برای باز پرداخت هزینه ها و حق الزحمه و سود پیمانکار تعیین شده است.
روش طراحی،تدارک، ساخت EPC یا (کلید دردست )
در این روش کارفرما با یا بدون کمک مشاور ، محدوده کار ، استانداردهای مورد نظر و طرح کلی را تحت عنوان « خواسته های کارفرما » همراه با دیگر مدارک مناقصه تهیه و سپس با برگزاری مناقصه ادامه طراحی و ساخت را بر عهده پیمانکار کلید گردان قرار می دهد. روش کلید در دست مسئولیت طراحی و اجرا را بطور کامل بر عهده پیمانکار می‌گذارد بگونه‌ای که بعد از تکمیل پروژه، کارفرما فقط با چرخاندن یک کلید می‌تواند بهره‌برداری از تأسیسات اجرا شده را آغاز نماید.
پیمانکار در این روش مسؤلیت کلیه کارهای مهندسی ( طراحی ) ، تدارک و ساخت را تا تکمیل و آماده بهره برداری شدن ، بر عهده دارد .
کارفرما خود نظارت کلی و کلان را بر روندانجام شدن کار عهده دارد . در صورت انتخاب مشاور بخشی از مسؤلیت های کارفرما با عنوان«نماینده کارفرما» بر عهده وی قرار می گیرد . کلید در دست حد اعلای سپردن مسئولیت طراحی و اجرا به پیمانکار است بعنوان یک قانون کلی: مسئولیت هر عیب و نقصی که در محدوده تعریف شده کار رخ دهد بعهده پیمانکار خواهد بود. نوع قیمت گذاری در این سیستم به صورت مبلغ مقطوع در نظر گرفته شده است .
انتخاب مناسب روش اجرای پروژه، می تواند هزینه های پروژه را بطور متوسط تا ۵ درصد کاهش دهد
